’n Groot raaisel
“Tannie, Hannes het van ’n brug afgespring. Dit lyk nie goed nie.”
Marita en Benno het hulle na die toneel gehaas. Sy het gehoop dat dit tog maar ’n grap was, maar die noodvoertuie se flitsende oranje ligte op die N1 het haar vrese bevestig.
Hannes, hulle droomkind, hulle verstandige kind, het van ’n brug op die N1 afgespring en het roerloos stil op die pad gelê. Tot vandag toe verstaan hulle dit nie, bly dit ’n raaisel. Hy was baie geliefd op skool en het ’n goed gebalanseerde lewe gelei. Marita praat oor hulle ervaring.
Die verlies
“Na die begrafnis het mense huis toe gegaan en hulle lewens voortgesit; ons het agtergebly, sonder antwoorde en bang vir dit wat voorlê. Skielik was die wasgoed minder, was dit nie meer nodig om Hannes met ’n koppie tee wakker te maak nie. Ek kon nie meer my vingers deur sy hare trek nie. Hy was nie meer daar nie.”
’n Geloofskok
“’n Mens het hierdie persepsie van God wat altyd na jou luister, jou gaan beskerm, en jou gebede gaan verhoor. Hannes se dood was vir my en my man ’n vreeslike geloofskok. Hierdie God wat jy nog altyd vertrou het, het nou iets toegelaat wat jy nooit in jou wildste drome kon voorsien nie.
Ons het heeltemal alleen en verlore gevoel in die kerk waaraan ons in daardie stadium behoort het. Ons was skielik op ons eie. Vriende het ons vermy, want hulle het nie geweet wat om te sê en hoe om dit te hanteer nie. Ons het na ’n jaar en half van kerk verander.
Ten spyte van al die hartseer en vrae kon ek nie my rug op God draai nie. Waarheen sou ek draai as ek God verwerp? Nou, na ses jaar kan ek terugkyk en sien dat Hy ons gesin deur hierdie verskriklikheid gedra het. Ons kan weer lag, al is dit dikwels met ’n traan.”
Om met die verlies saam te leef
Marita leef elke dag met die verlies van Hannes saam. Elke dag is daar vir haar allerhande dingetjies in haar agterkop wat haar daaraan herinner. Sy het by ‘Compassionate Friends’ betrokke geraak, ’n internasionale organisasie vir ouers wat hulle kinders verloor het.
Die Kuilsriviergroepie kom een maal ’n maand bymekaar en vir haar beteken dit ontsettend baie om met ander mammas byeen te kom: “Vir ons is ons kinders nog ’n werklikheid. Daar kan jy vrylik praat, huil en lag – niemand voel ongemaklik nie. Almal verstaan.”
God sal die trane afvee
“Ons verlang na Hannes, na sy goedheid en hulpvaardigheid, sy lekker lag. Al wat ons van Hannes skei, is tyd. Ek glo dat die seer in hierdie lewe en die verlange na jou kind, jou losmaak van die onbelangrike en laat hunker na die Ewig Belangrike, waar ons saam sal wees op ’n plek waar God al ons trane sal afvee” (Op 21:4).
Ondersteuning aan iemand anders wat deur hierdie verlies gaan
Volgens Marita is dit belangrik om net dáár te wees. “Jy hoef niks te sê nie, want ’n mens het tog nie die antwoorde nie. Dinge soos: “Wees sterk; alles werk ten goede mee; Hy leer jou ’n les,” is nie dinge wat jy wil hoor nie. Jy kan wel iets sê soos: “Ek weet die Here sit by jou, net soos ek nou hier by jou sit.”
Sy raai aan dat ’n mens dinge soos melk en brood gaan aflaai, neem maaltye – nie blomme nie! Blomme verg aandag en watergee, maar maaltye is altyd ’n behoefte. Vra of daar iets is wat prakties gedoen kan word. Stuur gereeld positiewe sms’e en Bybelversies. Bel en sê dat jy aan die persoon dink.
Kom tot verhaal
Marita en twee ander vriendinne het saam met Lizette Rabe, wat ook haar seun verloor het, ’n boek geskryf. ‘Hoop – ’n Troosboek’ is ’n gids vir diegene wat iemand op ’n skokkende en onverwagse manier aan die dood moes afstaan.
Buiten die vier verhale van hoop, verskaf die boek praktiese raad en hoe om ‘tot verhaal’ te kom – letterlik die terapie van skryf. Die boek kos R110 (posgeld ingesluit) en kan by mzansimedia@mweb.co.za bestel word. Lizette se Ithemba-stigting bied ook Hope Hike 13 Oktober rondom depressiebewusmaking aan. Vir meer inligting gaan na www.iqela-events.co.za of www.ithembafoundation.org.za
PRAKTIESE STAPPE OM DIE VERLIES TE HELP VERWERK
Marita het ’n lys opgestel van praktiese dinge wat haar tydens daardie eerste rou maande gehelp het om kop bo water te hou:
• God is almagtig. Hy beplan nie noodwendig alles nie, maar Hy is nog altyd in beheer.
• As jy nie kans sien vir die dag nie, sien kans vir die oomblik. Leef van oom-blik tot oomblik. Wanneer ek opstaan, het ek gemik na middagete, dan na aandete, en dan om te gaan slaap. Moenie te ver in die toekoms dink of kyk nie, want jy sien nog nie kans daarvoor nie
• Bly besig. Ek het maar aanhou werk. Dit was my manier om van oomblik tot oomblik te lewe
• Maak jou lewe vol mooi dinge. Vol mooi vriendskappe, rolprente, boeke, of ’n mooi skildery. Gaan na mooi
plekke toe, want dit maak die hart-seer ’n bietjie sagter – al is dit dan maar tydelik
• Begin ’n stokperdjie. Ek het begin om waterverfskilder te doen
• Vermy mense wat jou afbreek en verkeerde dinge vir jou sê. Loop wye draaie om hulle
• Ek het ’n lysie gemaak van ge-dagtes, Bybelversies, of sêgoed, wat ek gaan sit en lees om my op te beur wanneer ek af voel
• Bly sit net by die Here. Al praat Hy nie, en al praat jy nie. Bly net sit en moenie wegloop nie.
PRAKTIESE SAKE WAARAAN AANDAG GEGEE MOET WORD
As ’n kind oud genoeg is om die volgende te hê:
• Sosiale media-rekeninge – Facebook, Twitter, LinkedIn en Google het almal ’n hulpsentrum wat gekontak kan word vir instruksies oor die sluit van ’n oorledene se media-profiel. Facebook verskaf ’n opsie om ’n geliefde se profiel in ’n herinneringsblad te verander. Mense kan steeds persoonlike boodskappe stuur, en die fotoalbums besigtig, maar geen nuwe vriende word toegelaat nie. Die profiel kan ook heeltemal verwyder word.
• Pos – Verwyder sy/haar naam van alle poslyste.
• Selfoon – As dit ’n kontrakfoon is, kontak die diensverskaffer om reëlings te tref volgens die kontrak-ooreenkomste. Skryf belangrike
vriende en kontakte se nommers neer en sluit dan die simkaart.
• Kamer en besittings – Daar is geen goue reël nie. Sommige ouers behou die kamer net so, met foto’s van hulle kind teen die mure. Ander vra weer dat iemand anders alles in bokse pak en wegneem. Klere en besittings kan weggegee word aan diegene wat iets van die persoon wil behou, of aan behoeftige sorg uitgedeel word.
• Uitstaande rekeninge en skuld – As die kind oud genoeg was om ’n eie reke-ning te hê en skuld aan te gaan, is die persoon se skuld sy eie, dit word nie iemand anders se skuld nie en word uit die boedel verhaal.
Bron: juig.co.za NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.