Die hoofstad
Op 1 Mei 1860 het Pretoria die hoofstad van die ‘Zuid-Afrikaansche Republiek’ geword. Dit is as die hoogtepunt van die Groot Trek beskou. Die Boere se stryd om onafhanklikheid van Britse beheer was egter ver van afgehandel.
Die Eerste Anglo-Boereoorlog het op 12 April 1877 uitgebreek met Brittanje wat die ‘Zuid-Afrikaansche Republiek’ geannekseer het. Ook Pretoria is deur die Britte in besit geneem. Dit is ontruim en alle inwoners is in militêre kampe gehuisves. Die Boere het Pretoria met sowat 800 – 1000 man beleër met altesaam agt Boerelaers wat die stad omring het.
Die beleg het van Desember 1880 tot Maart 1881 geduur. Die verdrag, wat die oorlog beëindig het en die onafhanklikheid van Transvaal hervestig het, is op 3 Augustus 1881 by die Pretoria-konvensie onderteken. Ná hierdie eerste groot kragmeting tussen Boer en Brit, het Brittanje besef dat die klein Republiek nie goedsmoeds oorwin sou word nie.
Besetting
Gedurende die Tweede Anglo Boereoorlog (1899-1902) is die stad, op 5 Junie 1900, onder bevel van generaal Frederick Roberts deur Britse magte ingeneem. Hierdie konflik is op 31 Mei 1902 amptelik met die Vrede van Vereeniging beëindig.
Unie
Met die totstandkoming van die Unie van Suid-Afrika op 31 Mei 1910, is Pretoria as een van die drie hoofstede gevestig: Bloemfontein was die geregtelike hoofstad, Kaapstad die wetgewende hoofstad en Pretoria die uitvoerende hoofstad.
Skeiding van mag
Hierdie skeiding van mag en funksie in die drie takke van burgerlike regering, is op die Bybelse patroon, wat deur God in die nasie van Israel ingestel is, gebaseer: Die uitvoerende gesag (die koning), wetgewende gesag (die raadsvergade-ring en die Sanhedrin), en geregtelikegesag (die ouderlinge en regters in elke gemeenskap). “Die Here is ons Regter, die here is ons Leidsman, die Here is ons Koning.” Jes 33:22.
Akademiese stad
Pretoria is een van Suid-Afrika se voorste akademiese stede. Tshwane Universiteit van Tegnologie (TUT) het bykans 60 000 studente. Die Universiteit van Suid-Afrika (UNISA), gestig in 1873, het verlede jaar 300 000 studente geregistreer, sommige uit 130 ander lande, en word beskou as ’n mega-universiteit.
Die Universiteit van Pretoria (UP of Tukkies) is in 1908 gestig en bied ook die enigste veeartsenykundeskool in Suid-Afrika. Die Wetenskaplike en Nywerheidsnavor-singsraad (WNNR) is die grootste navorsingsorganisasie in Afrika en verskaf werk aan bykans 3 000 tegniese en wetenskaplike navorsers.
Godsdiens
Daar is ’n aantal welbekende kerke in Pretoria. Moreleta Park-gemeente is met meer as 14 000 belydende en meer as 5 000 dooplidmate verreweg die grootste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk ter wêreld. Ds. Dirkie van der Spuy is al meer as 25 jaar betrokke by hierdie kerk met die visie: ‘Jesus alles in elkeen’.
‘Hatfield Christian Church’ (met bywoningsgetalle van meer as 5 000) word gelei deur pastoor Francois van Niekerk. By 3Ci word op aanbidding, fellowship en sending gefokus. Lewende Woord begelei verskeie gemeentes met behulp van hoofpastoor Nevil Norden.
Doxa Deo begelei verskeie gemeentes in Pretoria en het die doel voor oë om 12 stede na plekke waar God heers, te veran-der. Hulle bereik dit deur op elke gebied betrokke te raak, insluitende die sakewêreld, media en regering.
Naamverandering
Op 26 Mei 2005 het Die Raad vir Suid-Afrikaanse Geografiese Name (RSAGN), die naamsverandering van Pretoria na Tshwane goedgekeur.
Daar was egter so ’n heftige teenkanting teen die naamsverandering, met talle interdikte en hofaksies, dat die naamkwessie vir eers blyk met rus gelaat te word en dat die Jakarandastad as Pretoria mag voortbestaan.
Bron: juig.co.za
NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.