Uit die Nuwe-Testamentiese apokriewe (3) – MARIA, DIE MOEDER VAN JESUS

Op die tempeltrappe ontvang die priester haar. Hy seën en soen haar en sê: “Die Here God het jou vir altyd beroemd gemaak. In die toekoms gaan die Here jou gebruik om die Israeliete te verlos.” (Nog ‘n Christusmotief.) Alleen bestyg die driejarige dogtertjie die tempeltrappe en besing Gods lof met ‘n welsprekendheid wat die Joodse leiers laat uitroep: “Sy is geen kind nie. Sy spreek soos ‘n volwassene van 30 jaar.” (Kyk Luk. 2:47) Die priester laat haar op die derde (die hoogste) trap van die altaar sit – ‘n ereposisie Kyk Eseg. 43:13-17). Daar, in die tempel, dans en sing sy en ‘n engel bring vir haar kos.
 

Toe sy 12 jaar oud word, ontstaan ‘n probleem. Volgens die voorskrifte in Lev. 15:25-30 sou sy spoedig die tempel kon verontreinig, daarom moes hulle vinnig vir haar ‘n heenkome vind. God wys self aan wie haar toekomstige eggenoot moet wees: Josef, ‘n stokou wewenaar wat reeds kinders het. Josef wou eers niks weet nie, want hy vrees die bespotting van die mense, maar na ‘n streng bestraffing van die hoëpriester, stem hy toe. Hulle raak verloof en hy neem haar in sy huis op, maar onmiddellik daarna vertrek hy na sy bouwerke. So word die kloosterlike maagdelikheid van Maria as’t ware “beskerm”. In Josef se huis hou sy haar besig met “heilige arbeid”: die spin van purper en skarlakendraad vir die voorhangsel van die tempel. So het menige ou skilders haar dan ook geskilder – altyd besig met haar “heilige arbeid”.
 

Josef se skok toe hy van sy bouwerke af terugkeer en besef dat Maria swanger is, word dramaties in hoofstukke 13-16 beskryf. So ook Jesus se geboorte in ‘n grot in Betlehem. Bespiegelinge oor die maagdelike geboorte van Christus het in die apokriewe boeke ‘n bron van bespiegelinge geword waarin daar uiteindelik niks van die misterie oorgebly het nie.

In die 6de eeu n.C. het ‘n nuwe reeks apokriewe met verhale oor Maria se dood en hemelvaart die lig gesien. Net soos met sy geboorte, word daar weer Jesus-motiewe op Maria oorgedra.

Soos Jesus, het sy ook ‘n lydensgeskiedenis. Sy ly lank onder die haat en vervolging van die Joodse leiers. Uiteindelik kondig die engel Gabriël aan dat Jesus sy moeder kom haal. Sy keer vanaf Jerusalem terug na Betlehem en bid dat Jesus sy lewende en reeds ontslape apostel na haar sterfbed moet stuur. Dit gebeur. Uit Efese voer die Heilige Gees Johannes weg en op wolke word Petrus uit Rome, Paulus uit Tiberias, Tomas uit Indië en Jakobus uit Jerusalem weggevoer en na haar sterfbed gebring. Die reeds ontslape apostels word ook opgewek en na Maria gebring. Johannes profeteer dat haar kosbare liggaam geen verderf sal sien nie. Ou skilders soos Rembrand en Hugo van der Goes het die sterfbedtoneel van Maria presies so uitgebeeld, met al die apostels om haar bed en ‘n engeleskaar bo haar bed.
 

As die priesters woedend van die onwillige landvoog (vergelyk Pilatus) eis om die sterwende Maria uit te lewer, neem ‘n wolk haar uit Betlehem weg en gaan lê haar in haar huis in Jerusalem neer. Toe sy sterf, vind daar ook ‘n aardbeweing plaas en die tempelvoorhangsel skeur ook in twee – net soos toe Jesus dood is. Sy word ook in ‘n nuwe graf in Getsemane weggelê. Drie dae lank word engelestemme gehoor terwyl soete geure uit haar graf opstyg. Op die Sondag kom Jesus self en neem Maria in ‘n ligglans ten hemel.
 

Só het die apokriewe skrywers Maria verhef tot ‘n tweede middelaar, ‘n tweede deur, die begenadigde vrou deur wie almal eers tot Christus moet nader om by God uit te kom. Hierdie “vroom fantasieë” van die apokriewe vorm ‘n skerp kontras met die strakke realisme van die Bybel se vertellings oor Maria, die “begenadigde” onder die vroue. Meer hieroor later.

NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.