Talle studies dui daarop dat die beginsels van mans se “hoofskap” en die onderwerping van vroue aan mans in die meeste godsdienste en kulture regstreeks verbind kan word met geslagsgegronde geweld en, nog meer ontstellend, met vroue se besluit om in gewelddadige huwelike te bly. 

Daar word drie maniere onderskei waarop mansmag gevestig word. Die eerste, en mees ooglopende, is brute krag soos uitgedruk in fisieke geweld. 

Die tweede is die ideologie van hiërargie wat mans se hoofskap afdwing in die huis, as leiers en meerderes in die beroepswêreld, organisasies en kerk. 

Derdens word mans se mag deur middel van taal in stand gehou. In ons alledaagse taalgebruik word dualismes in stand gehou wat mans beskryf as “sterk” en vroue as “swak”, of mans as “rasioneel” en vroue as “emosioneel”.

Hoewel Buchan nooit sal identifiseer met die eerste vorm van mag nie, is hy beslis van mening dat die hervestiging van laasgenoemde twee vorme van mans- mag vir gewone mans noodsaaklik is om “God se natuurlike orde” vir verhoudings te hervestig. 

Sy taalgebruik is dié van oorwinning, mag en krag – soos die duidelikste gereflekteer word in die naam van die Mighty Men-beweging. Buchan stel die hiërargiese verhoudings tussen mans en vroue op en herbevestig die idee van dualistiese geslagsrolle. 

Sy remedie vir mans “wat die kat aan die stert beet het”, is om hulle baie ernstig te vermaan om hul hoofskap met verantwoordelikheid te beklee. 

Wat die kritiek op Buchan se benadering bemoeilik, is die feit dat baie vroue daarvan getuig dat hul mans inderdaad daarin slaag om met groter verantwoordelikheid in hul huwelik en gesin op te tree ná afloop van Mighty Men-byeenkomste. 

En tog kan ek nie die uitgebreide navorsing, sowel as my persoonlike ervaring as sielkundige, ignoreer nie. Dit dui daarop dis die gebrek aan onderdanigheid by vroue wat dikwels lei tot geweld. 

Dit is die oortuiging dat mans die hoof van die huis is wat dikwels maak dat vroue geweld nie bevraagteken nie, maar in gewelddadige verhoudings bly. 

Dít bly ’n ernstige gevaar, wat my sterk laat standpunt inneem teen Buchan. 

Is daar ’n plek vir manne-bewegings om geweld teen vroue te kan hanteer? Ja, natuurlik het ons positiewe manne-bewegings nodig en daar is maniere om mans te help wat hulle aan geweld skuldig maak. 

Prof. Sarojini Nadar van die Universiteit van KwaZulu-Natal help my met drie voorstelle na aanleiding van haar kritiek op die Mighty Men-beweging. 

Eerstens stel sy ’n dekonstruksie van manlikheid binne die akademie en praktyk voor sodat mans se identiteit verstaan kan word binne die konteks van, byvoorbeeld, ongelyke magstrukture van geslag, ras, seksualiteit en klas. Dit sou kon bydra tot sosiale aksies en verandering. 

Tweedens kan ideologieë van hoofskap vervang word deur waardes van vennootskap, wederkerigheid en insluiting.

In die derde plek wys sy op die positiewe rolmodel wat Jesus se uitdrukking van manwees op aarde vir ons bied. Jesus het aan die manne van sy tyd ’n alternatiewe manlikheid gewys; een wat nie net verskille verdra nie, maar dit omarm; een wat gegrond is op wederkerigheid eerder as oorheersing, vennootskap eerder as hiërargie en, eerstens, op liefde eerder as mag. 

Dr. Elize Morkel is ’n kliniese sielkundige van Somerset-Wes.

Bron:  rapport.co.za