Die mense met dié besware is ernstige Christene, en ’n mens kan die besware nie summier wegwuif nie. Maar in alle liefde en respek: hulle sien sake verkeerd.

Om mee te begin was die vier teologiese verklarings wat in die Protestantisme soos verligte bakens in ’n duistere wêreld staan, almal protesgeskrifte met intense politieke implikasies.

Die Heidelbergse Kategismus is in opdrag van keurvors Frederik III van die Palts geskryf. Dit het gebeur teen die agtergrond van verskille tussen die Protestante en Rooms-Katolieke oor die rol van die nagmaal. As ’n mens bedink dat onder meer dié verskille tot die verwoestende Dertigjarige Oorlog in Duitsland en die Tagtigjarige Oorlog in die Nederlande gelei het, kan ’n mens die politieke implikasies van dié dokument nie miskyk nie.

Die Nederlandse Geloofsbelydenis is opgestel met die doel om die gereformeerde teologie aan die Spaanse koning Filips II te verduidelik. Ook dít het intense politieke implikasies gehad, aangesien die stryd met Filips later op die afskeiding van die Nederlande van die Habsburgse ryk en oorlog uitgeloop het.

Die Dordtse Leerreëls is aangeneem deur die Sinode van Dordrecht in 1618, wat deur die Nederlandse State-Generaal (parlement) byeengeroep is om die teologie van die Remonstrante te bestry. Die politici wou ’n teologies verenigde Protestantisme bevorder omdat dit ook hul politieke gesag verstewig het.

Ten slotte is die Barmen-Verklaring van 1934 deur ’n groep Duitse Protestante aanvaar as getuienis en protes teen die Nazi’s se goddelose ideologie en veral hul vervolging van die Jode. 
Eksplisiet verwerp stelling 5 die “valse leer” dat die staat (soos die Nazi’s verkondig het) “die enigste en totale ordening van die menslike lewe word en dus ook die roeping van die kerk vervul”.
 
Neem in ag dat die Belydende Kerk, wat dié verklaring aanvaar het, genadeloos deur die Hitler-regime vervolg is en dat Dietrich Bonhoeffer, een van die opstellers, ’n martelaarsdood gesterf het.
Maar wat nou van burgerlike ongehoorsaamheid? Wel, Calvyn self het (blykens sy Institusie) die burgers se gehoorsaamheid aan die staat ondergeskik gestel aan gehoorsaamheid aan God. 
Indien laasgenoemde deur eersgenoemde in die gedrang kom, mag burgerlike ongehoorsaamheid gepleeg word.

Teen die einde van die 16de eeu het die Calvinisme selfs geleer dat burgers met geweld teen ’n bose owerheid in opstand mag kom.Só ver gaan Belhar verreweg nie. Ja, dit is ’n protesgeskrif teen apartheid en die NG Kerk se legitimering daarvan. Dit staan in die teken van die stryd teen apartheid.
Belangriker nog, die wyse waarop politieke en kerklike apartheid verwerp word, adem ’n intens gereformeerde gees, ongeag wat sommige teoloë later daarvan wou maak. 
Is die Belydenis daarom bo alle kritiek verhewe? Natuurlik nie.

Dis ’n menslike dokument, en dus nie met dieselfde teologiese gesag as die Bybel beklee nie – dit sal selfs die opstellers onmiddellik toegee.

Maar om van Belhar ’n splytswam in die kerk te maak – nee, dit gaan te ver. En moet asseblief nie van skeuring praat nie.Dis nie óns kerk waarmee ons kan maak of breek soos ons wil nie. Dis God se kerk. 


Bron:  Beeld