Oosterse wortels
Die slawe uit Hollandse kolonies in die Verre-Ooste, soos Batavia (tans Java), het uit verskillende linguistiese agtergronde gekom, maar almal kon tot ’n meerder of mindere mate Maleis-Portugees (wat self uit ’n soort Pidgin-Portugees onstaan het) praat.  Dit was omdat Portugees meestal deur handelaars, soldate en matrose gepraat kon word. 
In die Kaap het die slawe nou ook Hollands begin praat. Omdat die slawe hierdie tipe Hollands by mekaar leer praat het (by nie-moedertaalsprekers), was dit ’n vereenvoudigde Hollands wat deur Maleis-Portugees en ander slawetale beïnvloed is. Dit was die begin van die Kaapse Afrikaans. 
Oorblyfsels van Maleis-Portugees is steeds in moderne Afrikaans te vind in woorde soos: baie, koejawel, makou, blatjang, bobotie, sosatie en piesang.

Suid-Afrikaanse wortels
Die inheemse Khoi-bevolking het ook ’n invloed op Afrikaans gehad. Die boere en Khoi moes handel dryf en hierdie ruilhandel het tot die ontstaan van ’n tipe Pidgin-Hollands tussen die vryburgers en die Khoi gelei. 
Die Khoi se sosiale stelsel is vernietig en ná die pokke-epidemie het baie van die Khoi na die gebied naby die Oranjerivier uitgewyk. Die tipe Hollands wat hulle gepraat het, was bekend as Oranjerivier-Afrikaans.  Oorblyfsels van die Khoi-tale kan in mo-derne Afrikaans gevind word in woorde soos: abba, boegoe, dagga, kanna, karos en kierie, koedoe, kwagga, geitjie, kango, kamma, aitsa, arrie en eina. 

Vader van Afrikaans
Ná die Britse oorname in 1806 het die Kaap verengels weens ’n verengelsingsbeleid om Nederlands en Afrikaans te probeer verdring. Arnoldus Pannevis word as die vader van Afrikaans beskou. Hy was ’n taalkundige en onderwyser by De Gimnasium, ’n privaat skool vir Hollandssprekende kinders. Hy het besef dat die Kaaps-Hollands nie meer as ’n dialek van Hollands beskou kan word nie, maar inderwaarheid ’n nuwe taal is. Hy was die eerste persoon wat die taal, Afrikaans genoem het.

Genootskap van ‘regte’ Afrikaners
As diep godsdienstige wou Pannevis hê dat die Bybel in Afrikaans vertaal word, maar alvorens dit kon gebeur, moes Afrikaans erkenning as skryftaal kry. Die jong predikant, S.J. du Toit wat deur Pannevis by die Bybelgenootskap vir hierdie taak benoem is, het ’n vergadering byeengeroep om die vertaling en erkenning van Afrikaans as skryftaal te bespreek. Tydens die vergadering is besluit om die Genootskap van Regte Afrikaners (GRA) te stig om Afrikaans, wat toe reeds die spreektaal van duisende mense was, tot skryftaal te verhef en as landstaal erken te kry.

Lojale Afrikaanse harte
Die rede vir die benaming ‘regte’ Afrikaners was omdat daar volgens die GRA drie soorte Afrikaners in Suid-Afrika was: Afrikaners met Hollandse harte lojaal aan hul Hollandse verlede; Afrikaners met Engelse harte wat die taal en kultuur van die Engelse regering as hul eie beskou het; Regte Afrikaners met Afrikaanse harte lojaal aan die taal en kultuur van Suid-Afrika. Die GRA wou die Britse kul-tuurinvloed teenstaan. 

Interessante feit
Van die vroegste Afrikaanse geskrifte is deur Imams van die Oosterse slawe in Arabies geskryf. Lees die volgende getranskribeerde voorbeeld hardop: “Oewhans wiet die riegtie wieg.” Dit beteken: “Ons weet die regte weg.”* 
*Transkribering en verklarings uit «Abu Bakr se ‹Uiteensetting van die Godsdiens›» deur A. van Selms, 1979, North-Holland Publishing Company, Amsterdam/Oxford/New York

Wat is ’n dialek?
’n Dialek is ’n streeks- of ’n sosiale variëteit van ’n taal wat van die standaard literêre taal verskil. Dit mag verskil in uitspraak, grammatika of woordeskat.  Cockney is byvoorbeeld ’n dialek van Engels, of Griekwa-Afrikaans ’n dialek van Afrikaans.

Wat is ’n pidgin?
Dit is ’n vereenvoudigde taal wat gebruik word in ’n situasie waar tydelike kontak tussen mense is wat nie dieselfde taal praat nie, soos in die konteks van handelaars, matrose en jagters wat met inheemse bevolkingsgroepe moet kommunikeer. Dit is ’n embriotaal met al die elemente van ’n taal, maar ’n beperkte woordeskat en vereenvoudigde grammatika. Die oorsprong van die naam kom glo van die Chinese Pidgin-Engels waar die woorde ‘talk business’ ‘tok pidgin’ geword het.

Betekenisverskil van Hollands
Teen die einde van die 19de eeu het die Hollands aan die Kaap al baie van standaard Hollands verskil. Die tabel dui aan hoe Afrikaans vandag van Hollands verskil:

WOORD           HOLLANDSE BETEKENIS                        AFRIKAANSE BETEKENIS
Kombers          growwe kombersstof op skepe gebruik           sagte kombers
Kombuis          skeepskombuis (‘galley’)              kookplek in ’n huis 
Vlei             ’n plek tussen twee berge (vallei)          moerasagtige grond tussen
hoogliggende gebiede

’n Koerant en ’n skool
Die GRA het dit gedoen deur ’n eie Afrikaanse koerant, Die Afrikaanse Patriot, te publiseer en deur die eerste Afrikaanse skool, die Gedenkschool der Hugenoten, te stig. Die eerste uitgawe van Die Afrikaanse Patriot het op 15 Januarie 1876 verskyn. D.F. du Toit (oom Lokomotief) was een van die eerste redakteurs van die koerant.
In 1914 is Afrikaans as amptelike skooltaal erken en in 1925 het dit saam met Engels een van twee amptelike landstale geword. Die eerste amptelike Afrikaanse Bybelvertaling het in 1933 verskyn. Ná 1994 het Afrikaans een van elf amptelike landstale geword. 

Taalmonument
Die Afrikaanse Taalmonument in die Paarl vier die ontstaan en voortbestaan van Afrikaans. Almal behoort hierdie unieke monument te besoek. Die ge-
dagte om ’n monument vir die Afrikaanse taal op te rig, het in 1942 posgevat. 
’n Afrikaanse Taalmonument-komi-tee is gestig en daar is begin om fondse in te samel. Bouwerk het in 1972 begin en die monument is in 1975, ’n honderd jaar na die stigting van die GRA, ingewy. 
Hierdie taalmonument  is nie die enigste een in die land nie. Die oudste een staan op Burgersdorp en is eintlik opgerig vir die erkenning van Hollands. Die dorpe Kroonstad en Welkom het albei in 1959 monumente vir die Afrikaanse taal opgerig. 
Daar is ook monumente op Lichtenburg, Ventersburg, Touwsrivier, Worcester, Louis Trichardt, Belfast, Ermelo, Ohrigstad, Delareyville, Petrus Steyn, Reddersburg, Reitz, Johannesburg, Ladismith, Riebeek-Kasteel, Aberdeen en Oos-Londen opgerig tydens die Taalfeesjaar in 1975. 

Taalmuseum
Die Taalmuseum is in die hartjie van die Paarl, in die voormalige huis van Gideon Malherbe, een van die stigterslede van die Genootskap van Regte Afrikaners (GRA) en waar die GRA inderdaad gestig is. Die museums is gestig om die lede van die GRA te vereer en is in 1971 deur die Taalmonument-komitee gekoop en deur argitek, Gabriel Fagan gerestoureer. Dit is in 1975 amptelik geopen. Die museum se uitstallings handel oor die geskiedenis en diversiteit van Afrikaans. 

Afrikaans in die nuwe bedeling
Tydens die 2011-Sensus het dit aan die lig gekom dat Afrikaans die derde grootste taalgroep in Suid-Afrika is met meer as ses miljoen moedertaalsprekers (Zulu en Xhosa die twee ander taalgroepe) en met bykans net soveel mense wat dit as tweede of derde taal praat. Tog is daar ’n opvatting dat Afrikaans aan die kwyn is en nie deur baie mense gepraat word nie. Volgens die Sensus is die opvallendste taalverandering dat daar ’n toename in huistaalsprekers van Engels is, met ’n afname in Afrikatale en ’n geringe toename in Afrikaans. Dit is ’n geval van taalverskuiwing.

Taalverskuiwing
Taalverskuiwing geskied wanneer mense van ’n taalgroep daardie taal met ’n ander taal vervang. Soms is dit net gedeeltelike verskuiwing – wanneer die verskuiwing net binne ’n sekere konteks plaasvind, bv. Afrikaanssprekendes wat by restaurante en tydens inkopies Engels praat, maar by die huis Afrikaans praat. 
Wanneer mense egter die ander taal die heeltyd gebruik en die oorspronklike taal afskeep, word dit totale taalverskuiwing. Die afsterf van die taal is die finale fase van taalverskuiwing. Dit geskied gewoonlik oor ’n lang tydperk en in verskillende fases. Tweetaligheid wat oorgaan in vervangende tweetaligheid, waar die spreker hulle eie taal met die dominante taal begin vervang, is een van hierdie fases. Dit lei tot sprekers wat sy moedertaal nie meer ordentlik kan praat nie en uiteindelike eentalig word.

Simboliek van die Taalmonument
Die simboliek van die monument sluit die bydrae van al die tale in wat tot Afrikaans se ontstaan gelei het: 
• Drie suile = Wes-Europese tale, onder meer Hollands, Frans, Duits en Portugees. 
• Muur = Maleise taal. 
• Podium met rondings = Khoi-, Nguni- en Sothotale. 
• Brug = ver-smelting van Afrika en Europese tale. 
• Hoofsuil = Afrikaans. 
• Suil = Suid-Afrika

Dominante status van Engels
Weens Engels se dominante status word dit in verhouding met die ander tale meer gebruik (al is dit nie die moedertaal van die oorgrote meerderheid Suid-Afrikaners nie). Mense kies bloot om dit meer as ander tale te praat omdat hulle dit as die taal van ekonomiese, politiese en sosiale mag beskou.

Ongelykheid in toedeling van beurse
In sy artikel haal Flip Smit aan dat net 2% wit studente en 4% bruin studente tans beurse van die National Student Financial Aid Scheme (NSFAS) ontvang. Dit veroorsaak dat minder as 20% na universiteite kan gaan. Volgens Langner van Solidariteit Helpende Hand is dit te min om selfs een Afrikaanstalige universiteit te regverdig, tensy daar stappe gedoen word om die benadeling van wit en bruin studente – deur die disproporsionele toedeling van beurse – reg te stel.

Afrikaans as onderrigtaal
Daar is ’n toenemende daling in die gebruik van Afrikaans as onderrigtaal in beide skole en universiteite. Volgens statistieke het Afrikaans-enkelmedium skole in ’n provinsie soos Mpumalanga van 1993 tot 2003 met 96% gedaal (van 90 skole tot slegs 3 in 2003). Vyf Suid-Afrikaanse universiteite was in 1980 Afrikaans-medium en 15 Engels; in 1994 was 18 Engels, 5 tweetalig en géén universiteit wat Afrikaans as enigste onderrigmedium gebruik nie. 
Sedert 1995 het Tukkiesstudente wat kies om Afrikaans as onderrigtaal te gebruik, van bykans 70% tot 34,8% gedaal en die studente wat Engels verkies, van 29,2% na 65,2% gestyg.
Afrikaanse ouers plaas toenemend hulle kinders in Engelse skole. Afrikaanse skole veg om voortbestaan en Afrikaanssprekendes in die gemeenskap dien self die doodslag toe! Die gesindheid is dat kinders met ’n Afrikaanse opvoeding ’n agterstand teenoor Engelse in die sakewêreld sal hê. Dit is ’n groot mistasting. Suksesvolle Afrikaanse sakelui, soos die Ruperts en Christo Wiese, staan glad nie terug in die sakewêreld nie. 
Die wêreld is hedendaags ’n globale stad met multinasionale beroepslui in elke hoekie van die aardbol. Ingenieurs van Duitsland (eentalige nasie), het nie ’n agterstand teenoor En-gelse ampsgenote nie, om nie te praat van die 800 000 Afrikaners wat geëmigreer het en werk kon kry ‘ten spyte van’ hulle moedertaalonderrig nie. Waarom die wanpersepsie? Dalk weens uitlatings soos dié van professor Jansen.   

Engels as taal van versoening?
Prof Jansen, rektor van die Universiteit van die Vrystaat, het onlangs die stelling gemaak dat Engels, eerder as Afrikaans, die taal van versoening in hierdie land sal moet wees. “Dit verbaas my steeds hoe ‘n versigtige argument oor taalinklusiwiteit ernstig verdraai kan word vir die maksimum mediabohaai,” het hy in reaksie op die ontstoke debatvoering wat daarop gevolg het, getwiet. 
Wat hy taalinklusiwititeit noem, sal noodwendig tot eentaligheid lei. Ons behoort eerder meertaligheid na te streef. Slegs diegene wat reeds eentalig Engels is, sal by Jansen se voorstel baat en ander sprekers sal hulle tale daarvoor inboet, soos wat reeds aan die gebeur is met die Afrikatale.

Skyn van veeltaligheid
Volgens die skrywers van ’n navorsingsverslag, ‘Taalkeuses en -opinies van Afrikaanssprekende studente aan Unisa’, word die oorheersing van Engels onder die skyn van veeltaligheid aangeblaas. By UNISA neem die aantal vakke wat slegs in Engels aangebied word al hoe meer toe en verloor Afrikaans sy voorheen gelyke status met Engels.
Volgens Flip Smit, voormalige rektor van UP, is dubbelmediumonderrig (Afri-kaans en Engels die swakste wyse van onderrig en gewoonlik net ’n tussenstadium vir Engelstalige onderrig. ’n Kosteberaming by een universiteit dui aan dat dié wyse van onderrig vir alle kursusse onbekostigbaar is, maar dat tolkdienste goed werk en bekostigbaar is. 
By die NWU word die tolkmodus gebruik om hierdie  probleem op te los. Dit is die pad wat uiteindelik ook vir US en UP voorlê. Daar moet seker gemaak word dat Afrikaans aan minstens twee universiteite status as universiteitstaal behou.

Professor Wannie Carstens, professor aan Noordwes-Universiteit en voorsitter van die Raad van die Afrikaanse Taalmuseum en -monument (ATM) het in sy lesing sy droom vir Afrikaans in 2033 uitgespreek. Hy het gesê dat hy droom dat Afrikaans oor 20 jaar steeds as volwaardige taal in skole, universiteite, howe, ens., gebruik sal word. Hy twyfel nie aan Afrikaans se potensiaal nie. Dit is ’n beduidende taal (een van die 120 grootste tale uit 7 105 tale). Min mense weet byvoorbeeld dat Afrikaanse taalverwerwing en Geskiedenis van Afrikaans as vakke geneem kan word by die Adam Mickiewicz-Universiteit (UAM) in Pole.  Daar word selfs tans aan die eerste Pools-Afrikaanse woordeboek gewerk.

Groei of kwyn
’n Taal se oorlewing word gemeet aan faktore soos die behoud van die taal se funksies en die status van die taal. ’n Taal moet hoë sowel as lae funksies hê. As ’n hoë funksie soos gebruik in amptelike konteks verlore gaan, het dit ’n negatiewe effek; daarom is dit van kardinale belang dat Afrikaans steeds as ’n vakkundige taal op tersiêre vlak gebruik moet word.

Verseker voortbestaan
Volgens prof. Carstens kan ons die volgende stappe doen om Afrikaans se voortbestaan te verseker:
• Maak seker dat Afrikaansmedium kinders na Afrikaansmedium skole gaan
• Behou Afrikaans as wetenskapstaal
• Behou Afrikaans as publikasietaal – publi-seer koerante, tydskrifte, boeke, weten-skapartikels
• Hou vol om Afrikaans in al sy funksies te gebruik: by die huis, by die werksplek (Afri-kaans is ’n ekonomiese bate), by die kerk, in die howe, daar waar ons ontspan. Ons durf nie toelaat dat een funksie verlore gaan nie. Onthou: as ons op onderwysvlak verloor, begin die taal te kwyn – onderwys is die skakel tussen alle funksies
• Ons moet die volle verskeidenheid van Afrikaans erken. Ons het standaard- en niestandaardvariëteite en die een is nie noodwendig beter as die ander een nie.
• Ons moet Afrikaans ondersteun waar ons kan. Kom ons koop Afrikaanse boeke, koerante en tydskrifte; luister Afrikaanse musiek; woon Afrikaanse kunstefeeste by. Kom ons gee ons geld vir Afrikaans en help ’n mark vir Afrikaans en sy produkte skep.
• Raak betrokke by Afrikaanse projekte. As jy nie tyd het nie, gee dan jou geld. Ons het baie fondse nodig om Afrikaanse kinders te laat studeer sodat hulle op hulle beurt weer die ekonomie kan stimuleer deur hulle vaardighede
• Ons moet trots wees op ons taal, maar ons moet terselfdertyd ook beleef wees teenoor die sprekers van ander tale. Watter beeld dra ons van Afrikaans en sy sprekers oor?
• Ons moet werk en geleenthede in Afrikaans skep

Inligting bekom uit prof. W. Carstens se ATM-lesing 26 September 2013; uit ‘Taalkeuses en -opinies van Afrikaanssprekende student aan Unisa’ deur E. Bornman, P.H. Potgieter en J.C. Pauw in ‘Tydskrif vir Geesteswetenskappe’ 53 (3)September 2013; statistieke soos uit die artikel van Vic Webb (2012): ‘Managing multilingualism in higher education in post-1994 South Africa, Language Matters: Studies in the Languages of Africa’, 43:2, 202-220 en ‘Language in a Changing World’: UNISA studiegids vir LIN2046, 2007:88-91.

Bron:  juig.co.za

NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.

Die Grieke
Na gelang ek die werke gelees het van die Griekse filosowe wat van ongeveer 600 tot 100 voor Christus geleef het, was ek verbaas om primitiewe ewolusionêre teo-rieë en melding van ontsaglike tydperke te ontdek, lank voor Darwin en moderne aannames. Die fragmente van Anaximander (610-546 v. C.) het geleer dat mense oorspronklik gelyk het na ’n ander tipe dier, naamlik visse.1
Daar was Demokritus (460-379 v.C.) wat onderrig het dat primitiewe mense met ‘verwarde’ en ‘onverstaanbare’ klanke begin kommunikeer het, maar ‘geleidelik woorde begin artikuleer het’. 2 Epikurus (341-270 v.C.) het onderrig dat daar geen behoefte bestaan vir ’n God of gode nie omdat die heelal ont-staan het deur die toevallige bymekaarkom van atome. 3

Onkundig oor die Skepping
Ná hulle, het die Romeinse naturalis, Plinius die Ouere (23-79 n. C.) gesê: “…ons is so onderworpe aan toeval dat Toeval die plek van God inneem; dit bewys dat God se bestaan onseker is.” 4
Aangaande die lang tydperke in die ontwikkeling van die heelal was Plato en talle Griekse filosowe van mening dat die huidige heelal miljoene jare gelede tot stand gekom het. Laktantius het in die vierde eeu n.C. geskryf: “Aangesien hulle onkundig was oor die ontstaan van alles en van daardie oertydperk waartydens die wêreld geskape is, het Plato en talle ander filosowe gesê dat duisende tydperke verbygegaan het sedert hierdie skone stand van die wêreld voltooi is…” 5 (’n tydperk verwys hier na ’n 1 000 jaar.)

Egiptenare, Babiloniërs en Hindoes
Die Grieke het sommige van hierdie idees van die Babiloniërs, Egiptenare en Hindoes geleen, wie se filosofieë eeue ver terugstrek. So byvoorbeeld lui een Hindoegeloof dat Brahma (‘die heelal’) ongeveer 4,3 biljoen jaar gelede spontaan op sy eie, soos ’n saad, ontwikkel en uitgebrei het om alles wat bestaan, te vorm.6
Hierdie Hindoes het in ’n ewige heelal geglo wat kringlope van hergeboorte, vernietiging en rustoestande, bekend as ‘kalpas’, gehad het – ietwat soos ossillerende oerknal-teorieë. Ons lees ook in die Hindoe ‘Bhagavad Gita’ dat die god, Krishna, sê: “Ek is die bron waaruit alle wesens ontwikkel het.” 7 Sommige Babiloniërs het daarop aanspraak gemaak dat hulle astronomiese inskrywings op klei-tablette wat oor 730 000 jaar strek, in hulle besit het; ander soos Berosus, het daarop aanspraak gemaak dat die inskripsies oor 490 000 jaar strek. Die Egiptenare maak daarop aanspraak dat hulle astronomie reeds vir langer as 100 000 jaar verstaan.8

Mislei deur menslike gissings
Die vroeë Christelike kerkvaders het voortdurend met die heidene oor die ouderdom van die aarde, of oor die ouderdom van die beskawing geredeneer. Die kerkvaders was eenstemmig daaroor dat God die aarde minder as 6 000 jaar gelede geskape het, voordat hulle geskrifte begin skryf het.9
So byvoorbeeld het een van die invloedrykste kerkvaders, Augustinus (354-430 n.C.) in sy beroemdste werk, ‘Stad van God’, ’n hele hoofstuk daaraan gewy: ‘Die Valsheid van Geskiedenis Wat Der Duisende Jare Aan die Wêreld Se Verlede Toeskryf’.
Daarin sê hy: “Laat ons dan die gissings van die mens weglaat wat nie weet waarvan hulle praat wanneer hulle hulle oor die aard en oorsprong van die mensdom uitlaat nie…Hulle is ook mislei deur die hoogs leuenagtige dokumente wat aanspraak maak dat hulle die geskiede-nis van der duisende jare weergee, hoewel ons, deur berekeninge aan die hand van die heilige geskrifte, vind dat nog nie 6 000 jaar verbygegaan het nie.10

Astrologiese berekeninge
Teofilus (115-181 n.C.), biskop van Antiogië, het ’n apologetiese werk geskryf wat hy aan die heidense magistraat, Autolycus, gerig het oor die probleem van die lang tydperke soos weergegee deur die heidene. Hy het verwys na Plato wat gesê het dat ’n tydperk van 200 miljoen jaar tussen die Vloed en sy eie era verloop het. Teofilus het ook verwys na Apollonius, die Egiptenaar, se aanspraak van ten minste 155 625 jaar wat verloop het sedert die skepping.11
Die antieke heidene kon hulle ontsaglike lang tydperke met behulp van astrologie bereken het omdat hulle dit as ware wetenskap beskou het. Julius Africanus (200-234 n.C.) het geskryf: “Die Egiptenare het inderdaad met grootpraterige idees van hulle eie oudheid, en aan die hand van hulle astroloë, ’n weergawe daarvan voorgehou in siklusse en ontelbare jare…”12

Moderne heidene?
Hedendaagse wetenskaplikes gebruik veel meer komplekse dateringsmetodes, byvoorbeeld radiometriese metodes om hoë ouderdomme te ‘bewys’. Soos Creation Magazine egter dikwels uitwys, is hierdie metodes nié metings van tyd nie, maar interpretasies van metings van objekte soos byvoorbeeld produkte van radioaktiewe verval. Sulke interpretasies is op foutiewe aannames gebaseer. 13
Meer onlangs het wetenskaplikes ‘nuwe’
teorieë’ uitgedink om te verduidelik hoe lewe op aarde sou kon ontstaan, gegewe die kwynende klein waarskynlikheid van spontane ewolusie wat werklik plaasgevind het. Die gewese Francis Crick, die medeontdekker van RNA se struktuur (in samewerking met James Watson en Maurice Wilkins), het geglo dat buiteaardse wesens, en nie God nie, verantwoordelik is vir lewe op aarde.14 Die heidense gode het teruggeslaan met mening!
Daar word baie gegis oor die ‘veelal’ (multi-verse) of ‘parallelle heelal’-teorie, soos ’n onlangse artikel in Scientific American, deur Max Tegmark. 15 16 Hierdie fantasie is nogal nuttig omdat enigiets nou moontlik is, soos in die Matrix-wetenskapsfiksierolprente! Nietemin is so ’n idee antiek. Augustinus het voor 430 n.C. daaroor gekla toe hy gesê het: “Daar is sommige, wat alhoewel hulle nie veronderstel dat hierdie wêreld ewig is nie, tog van mening is dat hierdie nie die enigste wêreld is nie, maar dat daar ontelbare ander wêrelde is, of andersins, dat hierdie inderdaad nie die enigste een is nie, maar dat dit sterf en met gereelde tussenposes hergebore word, en dít male sonder tal.17

Niks nuut onder die son nie
Salomo het ongeveer 3 000 jaar gelede gesê: “Wat was, sal weer wees; wat gebeur het, sal weer gebeur. Daar is niks nuuts in hierdie wêreld nie. Kan jy van iets sê dit is nuut? Nee, dit was lankal daar, lank voor ons tyd. Wat verby is, word vergeet en ook wat later kom, sal vergeet word deur dié en wat daarna kom.” Prediker 1:9-11.

Die wêreld is geskape
Ons moet ag slaan op Teofilus se woorde aan Autolycus slegs 150 jaar na Christus se opstanding: “My doel is nie net om maar net ’n onderwerp vir besprekings te verskaf nie, maar om lig te werp op die aantal jare wat sedert die grondlegging van die wêreld verloop het. Om die leë arbeid en beuselagtighede van hierdie outeurs te veroordeel omdat daar nie 20 000 keer 10 000 jaar sedert die Vloed tot die hede was, soos Plato gesê het nie; ook nie 15 keer 10 375 jaar soos ek reeds genoem het Apollonius, die Egiptenaar, voorgestel het nie.
Nóg is die wêreld ongeskape, nóg is daar ’n spontane voortbrenging van alle dinge soos Pythagoras en die res van gedroom het, maar omdat dit inderdaad geskape is, val dit onder die voorsienigheid van God wat alle dinge geskape het, en die hele verloop van tyd en jare word openbaar gemaak aan diegene wat die waarheid wil gehoorsaam.18
Van die skepping van die wêreld tot die vloed was 2 242 jaar…Al die jare vanaf die skepping van die wêreld kom te staan op ’n totaal van 5 698 jaar19 en enkele maande en dae.”

Bron:  juig.co.za NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.

Massa Doop op Pinksterdag

Die Heilige Gees is uitgestort op Pinkster Dag soos beskryf in Handelinge 2. 3000 Jode het tot bekering gekom as gevolg van Petrus se kragtige boodskap en almal is dadelik gedoop in die naam van Jesus Christus. (Act 2:38  En Petrus sê vir hulle: Bekeer julle, en laat elkeen van julle gedoop word in die Naam van Jesus Christus tot vergewing van sondes, en julle sal die gawe van die Heilige Gees ontvang. Act 2:41  Die wat toe sy woord met blydskap aangeneem het, is gedoop; en daar is op dié dag omtrent drie duisend siele toegebring.)

Somtyds word die vraag gevra, waar was die massa mense gedoop? Daar is geen rivier of meer in Jerusalem nie, maar daar was tallose rituele baddens of Mikvah’s in die hele Jerusalem soos opgrawings sedert 1967 tot die huidige reeds bevestig het. Verder moet die volgende in ag geneem word: Petrus het sy prediking begin ongeveer 09:00 in die oggend. (Act 2:15  Hierdie mense is tog nie dronk soos julle dink nie, want dit is nog maar die derde uur in die môre.) Rondom hierdie tyd in die oggend sou die wierook offer reeds voltooi wees en die daaglikse oggend brandoffer sou toe op die vuur altaar geplaas word.

Op daardie oomblik sou die mense versamel in die voorhowe van die Tempel vir gebed en om die priesters se seën te ontvang. (Num 6:22  En die HERE het met Moses gespreek en gesê: Num 6:23  Spreek met Aäron en sy seuns en sê: So moet julle die kinders van Israel seën deur vir hulle te sê:

Num 6:24  Die HERE sal jou seën en jou behoed;

Num 6:25  die HERE sal sy aangesig oor jou laat skyn en jou genadig wees;

Num 6:26  die HERE sal sy aangesig oor jou verhef en aan jou vrede gee.

Num 6:27  So moet hulle dan my Naam op die kinders van Israel lê; en Ék sal hulle seën.

Die Goddelike tydsberekening op die dag van Pinkster was perfek, presies op die tyd toe die groot massa mense op pad was na die Skone Poort (Beautyful Gate) om deel te neem aan die oggend gebede, is hulle gekonfronteer met die wonderwerk van die spreek van tale en met Petrus se Messiaanse boodskap.

Op die Ophel, i.e. aan die suidelike kant van die Tempel Berg voor die Skone Poort waar hierdie gebeurtenis plaasgevind het, is dosyne rituele baddens of Mikvah’s wat dateer uit daardie tyd opgegrawe en in die omliggende area is daar nog baddens. Mens kan dus sien dat die moontlikheid van ʼn massa doop vir 3000 mense op Pinkster dag glad nie ʼn probleem was nie.

Die Betekenis van Pinkster

Pinkster het 50 dae na die Fees van Eerste Vrugte of die Fees na Weke in Hebreeus “Shavu’oth”, plaasgevind. (Lev 23:16  tot die dag ná die sewende sabbat moet julle vyftig dae tel; dan moet julle ‘n nuwe spysoffer aan die HERE bring. Deu 16:10 Dan moet jy die fees van die weke hou vir die HERE jou God ooreenkomstig die vrywillige offer van jou hand wat jy sal gee, namate die HERE jou God jou sal seën.) Pinkster was een van die drie groot Tempel feeste wat elke Joodse man verplig was om by te woon. (Deu 16:16  Drie maal in die jaar moet al jou manne voor die aangesig van die HERE jou God verskyn op die plek wat Hy sal uitkies; op die fees van die ongesuurde brode en op die fees van die weke en op die huttefees; en hulle mag nie met leë hande voor die aangesig van die HERE verskyn nie;)

Die Eerste Vrugte van die Graan Oes

Op hierdie dag het die volk van Israel, verteenwoordig deur ʼn afvaardiging, twee gesuurde brode, gebak van die eerste vrugte van die graan oes, as graan offer na die Tempel gebring. (Lev 23:16  tot die dag ná die sewende sabbat moet julle vyftig dae tel; dan moet julle ‘n nuwe spysoffer aan die HERE bring. Lev 23:17  Julle moet uit jul woonplekke twee beweegbrode bring; dit moet van twee tiendes van ‘n efa fynmeel wees; gesuurd moet dit gebak word as eerstelinge aan die HERE.) Hierdie was ʼn uitsondering, aangesien graan offers normaalweg geen suurdeeg mag  bevat het nie. (Lev 2:11  Geen spysoffer wat julle aan die HERE bring, mag van iets wat ingesuur is, berei word nie; want van géén suurdeeg of heuning mag julle vir die HERE ‘n vuuroffer aan die brand steek nie. Lev 2:12  As ‘n offer van eerstelinge mag julle dit aan die HERE bring, maar op die altaar mag dit nie as lieflike geur kom nie.) Waarom sou dit wees? In die Bybel is suurdeeg ʼn beeld van die sonde. (Mat 16:6 Daarop sê Jesus vir hulle: Pas op en wees op julle hoede vir die suurdeeg van die Fariseërs en Sadduseërs. Mat 16:12  Toe het hulle begryp dat Hy nie gesê het dat hulle moes oppas vir die suurdeeg van die brood nie, maar vir die leer van die Fariseërs en Sadduseërs. 1Co 5:8  Laat ons dan feesvier, nie met die ou suurdeeg of met die suurdeeg van ondeug en boosheid nie, maar met die ongesuurde brode van reinheid en waarheid.) Deur die brood te bak is die uitwerking van die suurdeeg in die brood geneutraliseer. Hierdie offer is ʼn wonderlike beeld van die Christen kerk wat bestaan uit verloste sondaars. By Pinkster is die gelowiges deur die Heilige Gees verenig in een liggaam, die “liggaam van Christus”. (1Co 12:13  Want ons is almal ook deur een Gees gedoop tot een liggaam, of ons Jode of Grieke is, slawe of vrymanne; en ons is almal van een Gees deurdronge.) Daarom kan dus gesê word: (1Co 10:17 Omdat dit een brood is, is ons almal een liggaam, want ons het almal deel aan die een brood.)

Wanneer Paulus sê dat hy aan God aanbied mense wat tot geloof gekom het deur sy diens as ʼn offer, dan verwys hy direk na die graan offer by Pinkster. (Rom 15:15  Tog het ek ten dele taamlik gewaag om aan julle te skrywe, broeders, as een wat julle herinner, kragtens die genade wat my deur God gegee is Rom 15:16  om ‘n dienaar van Jesus Christus onder die heidene te wees, ‘n dienaar van die evangelie van God, sodat die offer van die heidene welgevallig kan wees, geheilig deur die Heilige Gees.)

Offering van die Eerste Vrugte

Vanaf die tyd van Pinkster is daar begin om die eerste vrugte na die Tempel te bring. (Exo 23:19  Die beste van die eerstelinge van jou grond moet jy in die huis van die HERE jou God bring. Jy mag die bokkie nie kook in sy moeder se melk nie.  Deu 26:1 En as jy in die land kom wat die HERE jou God jou as erfenis sal gee en jy dit in besit neem en daarin woon, Lev 23:10  Spreek met die kinders van Israel en sê aan hulle: As julle in die land kom wat Ek julle gee en sy opbrings oes, moet julle die eerstelingsgerf van julle oes na die priester bring.  Deu 26:2  dan moet jy neem uit die eerstelinge van al die vrugte van die land wat jy inbring uit jou land wat die HERE jou God jou sal gee, en dit in ‘n mandjie sit; en jy moet gaan na die plek wat die HERE jou God sal uitkies om sy Naam daar te laat woon,) Die offers moes geskied tussen die Pinkster Fees en die Hutte Fees. Volgens tradisie was dit verstaan dat die 7 getuienisse van die Beloofde Land volgens Deuteronomium 8:8 gebring moes word. (Deu 8:8  ‘n land van (1) koring en (2)gars en (3) wingerdstokke en (4) vyebome en (5) granate; ‘n land van (6) olieryke olyfbome en (7) heuning;) Die eienaar moes deur die landerye stap en n stukkie riet of tou om sekere van die vrugte wat vroeg ryp word bind en dan vrywillig uitroep:

“ Kyk, dit is die Eerste Vrugte”.

Die aanbieding van hierdie offerhande het plaasgevind soos voorgeskryf in Deuteronomium 26:1-11. Dit is interessant in hierdie verband dat die gelowiges in die kerk wat deur God ingestel is op die dag van Pinkster, “Eerste Vrugte” in die Nuwe Testament genoem word. (Jas 1:18  Volgens sy wil het Hy ons voortgebring deur die woord van die waarheid, sodat ons as eerstelinge van sy skepsele kan wees.)

In Romeine 8 word die resultate van verlossing wat ons al reeds vandag besit “Eerste Vrugte”, genoem want dit is die voorhoede van algehele, toekomstige verlossing. Die verlossing van die liggaam gaan slegs gebeur by die koms van Christus by die wegraping en opstanding. (Rom 8:23  En nie alleen dit nie, maar ons self ook wat die eerstelinge van die Gees het, ons sug ook in onsself in afwagting van die aanneming tot kinders, naamlik die verlossing van ons liggaam.) Die eerste gelowiges van ʼn sekere streek word ook as “Eerste Vrugte” beskryf. (Rom 16:5  Groet ook die gemeente by hulle aan huis. Groet Epénetus, my geliefde, wat die eersteling van Acháje is vir Christus. 1Co 16:15  En ek versoek julle, broeders—julle weet dat die huisgesin van Stéfanas die eersteling van Acháje is en dat hulle hul tot diens van die heiliges gestel het—) Soortgelyk word die voorhoede van die  gelowige oorblyfsel van Israel in Openbaring 14 ook “Eerste Vrugte” genoem. (Rev 14:4  Dit is hulle wat hulself met vroue nie besoedel het nie, want hulle is maagdelik rein; dit is hulle wat die Lam volg waar Hy ook heengaan; dit is hulle wat gekoop is uit die mense as eerstelinge vir God en die Lam.)

NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.