John Stevens Henslow (1796–1861)
Henslow was ’n akademikus met ’n wye belangstelling. Nadat hy in 1818 afstudeer het, het hy geologiese ekspedisies na die Isle of Wight (saam met Adam Sedgwick) en die Isle of Man meegemaak. In 1822 is hy as professor in mineralogie aan die universiteit van Cambridge aangewys – ’n pos waaruit hy bedank het nadat hy in 1825 by dieselfde universiteit aangewys is as professor in plantkunde. Intussen is hy in 1824 as ’n Anglikaanse predikant georden.
As stigter van die universiteit van Cambridge se Botaniese Tuin, het Henslow in 1821 begin om ’n gedroogde plantversameling van die hele Britse planteryk bymekaar te maak.1 Sy doel was om ‘die perke van verandering (aanpassing) binne die ‘geskape’ spesies te ontleed’. Hy het die perke van verandering gebruik om spesies te definieer deur ’n gebruik waarna hy as kollasie verwys het, m.a.w. ’n vergelyking van die veranderde of aangepaste spesie met die oorspronklike. Hierin het hy die standpunt gehandhaaf dat spesies nie evolueer nie, maar wel die vermoë het om binne perke deur verandering aan te pas.
In sy outobiografie het Darwin geskryf dat sy vriendskap met Henslow, meer as enigiets anders, sy hele loopbaan beïnvloed het. Dit het begin toe Darwin ’n voorgraadse student was en een van Henslow se lesings in 1828 bygewoon het. Daarna het hy Henslow se vyf-week-lange plantkunde kursus drie keer bygewoon – in 1829, 1830 en 1831.
As deel van die lesings het Henslow uitstappies in die Cambridge-omgewing gereël. Darwin het so baie tyd hiér deurgebring dat van die ander lektore na hom verwys het as ‘die man wat saam met Henslow wandel’. In sy outobiografie skryf Darwin van Henslow: ‘Hy was diep godsdienstig, en so ortodoks dat hy my eendag vertel het dat hy gegrief sou wees as één woord van die 39 Artikels 2 sou verander’.
Henslow se hipotese
Ten spyte hiervan was Henslow met ’n lang, komplekse geologiese geskiedenis wat nie maklik met Genesis vergelyk kon word nie, versoen – behalwe in ’n algemene, figuurlike sin. In sy enigste publikasie, ‘The Flood’ (1823), het Henslow ’n hipotese vir ’n natuurlike verklaring vir die Vloed ter tafel gelê – ’n katastrofiese komeetbotsing met die aarde.
In 1831 was dit juis Henslow wat sy nuut-afgestudeerde student, Charles Darwin, voorgestel het vir die posisie as naturoloog om kaptein Robert Fitzroy aan boord van die HMS Beagle op die opname-ekspedisie na Suid-Amerika te vergesel. Ter voorbereiding het Henslow egter vir Darwin op ’n geologiese ekskursie na Noord-Wallis saam met prof. Adam Sedgwick gestuur.
Adam Sedgwick (1785–1873)
Sedgwick was nog ’n akademikus wat as Anglikaanse predikant bevestig is (1818) voordat hy tot professor aan die Universiteit van Cambridge as die hoof van geologie verkies is. Gemeet aan vandag se standaarde was hy nie juis ’n evangelis of ’n jong-aarde-skeppingsleerder nie, maar tog ook nie ’n evolusionis nie. Sy geologiese oortuiging was katastrofisties,3 en hy het in ’n reeks bonatuurlike skeppingsaksies oor ’n lang uitgestrekte geskiedenis geglo.
Vandag sou hy bekend staan as ’n progressiewe skeppingsleerder. Interessant genoeg kon hy nie die anomalie van geloof in ’n jong menslike oorsprong, teenoor ’n ou ouderdom vir gesteentes, raaksien nie. Aldus skryf hy: ‘Die geoloog…sien ’n lang opeenvolging van monumente wat elk moontlik ’n duisend eras kon neem om te ontvou’.
Alhoewel Sedgwick ’n ou-aarde-geoloog was, was hy gekant teen enige vorm van biologiese evolusie.
Toe Robert Chalmers in 1844 sy eie teorie oor evolusie (of transmutasie) anoniem publiseer in sy ‘Vestiges of the Natural History of Creation’,4 het Sedwick die werk afgeskiet in ’n brief aan Charles Lyell: “If the book be true, the labours of sober induction5 are in vain; religion is a lie, human law is a mass of folly, and a base injustice; morality is moonshine; our labours for the black people of Africa were works of madmen; and man and woman are only better beasts!”
Sedgwick se siening van Darwin se boek
Sedgwick was net so sarkasties rakende Darwin se ‘Origin of Species’ in 1859. In ’n brief aan Darwin sê hy: “I have read your book with more pain than pleasure. Parts of it I admired greatly, parts I laughed at till my sides were almost sore; other parts I read with absolute sorrow; because I think them utterly false and grievously mischievous. You have deserted…the true method of induction… There is a moral or metaphysical part of nature as well as the physical. A man who denies this is deep in the mire of folly.” In sy oorsig (oor die boek) wat in ‘The Spectator’ van 24 Maart 1860 gepubliseer is, skryf Sedgwick:
“Each series of facts is laced together by a series of assumptions, and repetitions of the one false principle. You cannot make a good rope out of a string of air bubbles. I cannot conclude without expressing my detestation of the theory, because of its unflinching materialism;—because it has deserted the inductive track, the only track that leads to physical truth;—because it utterly repudiates final causes, and thereby indicates a demoralised understanding on the part of its advocates.
Not that I believe that Darwin is an atheist; though I cannot but regard his materialism as atheistical. I think it untrue, because opposed to the obvious course of nature, and the very opposite of inductive truth. And I think it intensely mischievous.”
Wat was Darwin se motivering?
Ons kan dus sien dat die twee hoofmentors in Darwin se akademiese lewe, Henslow en Sedgwick, nie net Christene was nie, maar beide hewig gekant was teen enige vorm van biologiese evolusie. Hoekom het Darwin dan sy rug op hulle lering gekeer en sy eie anti-God, evolusionêre filosofie begin?
Die antwoord is eenvoudig: ten spyte van Henslow en Sedgwick se Christelike getuienis en gesprekke oor Christenskap en die Bybel wat Darwin moontlik met hulle gehad het, of dalk hulle siening oor die spesiale skepping en onveranderlikheid van spesies, is die één ding wat Darwin by hulle (veral Sedgwick) geleer het: die geloof in ou geologiese ouderdomme. So het hulle onwetend God se bonatuurlike handelinge, soos in Genesis beskryf, nietig verklaar en Darwin die tydsraamwerk gegee wat hy nodig gehad het om die evolusie-teorie te ‘laat werk’. Niks anders het saakgemaak nie!
‘Konsep van eenvormigheid’
Boonop was dit Henslow wat voorgestel het dat Darwin die eerste volume van Charles Lyell se ‘Principles of Geology’ (1830) saam met hom op die HMS Beagle neem. Bogenoemde boek het die konsep van eenvormigheid (uniformitarianism), wat aanvoer dat die aarde gevorm het deur die stelselmatige opbou van klein veranderings (huidige aardprosesse teen huidige tempo’s van intensiteit en omvang) oor enorme hoeveelhede tyd, ter tafel gelê.
Ten spyte van Henslow se waarskuwing is dit moeilik om ’n rede in te sien vir die feit dat hy enigsins die boek met sy aanhoudende argumentering oor die konsep van lang tydperke, vir Darwin aanbeveel het, tensy Henslow self die sienings gedeel het.
Interessant genoeg het Lyell die konsep van biologiese evolusie sterk verwerp. “He was ‘ … appalled at the thought of a chimpanzee in the family, of an ape aspiring to ‘the attributes and dignity of man’.” Volume 2 van sy ‘Principles of Geology’ (1832) was ’n boeklange weerlegging’ van Lamarck se idees oor evolusie – … gestapel met slim argumente teen die idee dat lewe geëvolueer het en deur ‘n familieboom voorgestel kan word.’
Darwin het ’n afskrif van hierdie tweede volume deur die pos in Montevideo (Uruguay) ontvang terwyl hy nog op die Beagle-vaart was. Maar weereens het Darwin genoeg van die lang geologiese tydperke ingeneem om evolusie te ‘laat werk’.
Slotsom
Vandag het baie kerke en teologiese skole die idee van lang ouderdomme aanvaar terwyl die Bybel se weergawe van God se skeppingswerk sowat 6 000 jaar gelede, verwerp word. Sommige dink dat dit só makliker gaan wees om ongelowiges tot geloof te bring. Maar dit is onsin.
Soos in Darwin se geval, sal sulke teen-Bybelse idees mense nie na geloof in God lei nie, maar eerder die geloofwaardigheid van God se eie skeppingsverhaal ondermyn ten gunste van die ateïstiese idee van evolusie.
NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.
2. Paulus se Verklaring
Die tweede punt is dat Paulus nie die doop as van lewensbelang beskou het nie. In 1 Korintiërs 1:14-17 verklaar hy dat hy bly is dat hy nie te veel mense in die Korintiese kerk gedoop het nie en sodoende verhoed het dat mense daarop kon roem dat hulle deur Paulus gedoop is. (Co 1:14 Ek dank God dat ek niemand van julle gedoop het nie, behalwe Crispus en Gajus, 1Co 1:15 sodat niemand kan sê dat ek in my naam gedoop het nie. 1Co 1:16 Ek het ook nog die huisgesin van Stéfanas gedoop. Verder weet ek nie of ek iemand anders gedoop het nie. 1Co 1:17 Want Christus het my nie gestuur om te doop nie, maar om die evangelie te verkondig, nie met wysheid van woorde nie, sodat die kruis van Christus nie verydel mag word nie.) Verder sê hy in vers 17 dat God hom nie gestuur het om te doop nie, maar om die evangelie te verkondig. As die doop noodsaaklik was vir verlossing sou Paulus gesê het dat hy gestuur is om die evangelie te verkondig en om te doop. Wanneer hy die evangelie in 1 Korintiërs 15;1-4 bespreek, wys hy daarop dat dit die evangelie is wat red (vers 2) en in hierdie gedeelte is daar geen vermelding dat die doop deel van die evangelie is nie. (1Co 15:1 Broeders, ek maak julle die evangelie bekend wat ek aan julle verkondig het, wat julle ook aangeneem het, waarin julle ook staan, 1Co 15:2 waardeur julle ook gered word as julle daaraan vashou op die wyse waarop ek dit aan julle verkondig het, of julle moet tevergeefs geglo het. 1Co 15:3 Want in die eerste plek het ek aan julle oorgelewer wat ek ook ontvang het, dat Christus vir ons sondes gesterf het volgens die Skrifte; 1Co 15:4 en dat Hy begrawe is, en dat Hy op die derde dag opgewek is volgens die Skrifte; )
3. Sekere “Probleem” Verse
Die derde punt is dat daar sekere “probleem” verse is wat mense gebruik ter ondersteuning van doop regenerasie.
a. Markus 16:16
(Mar 16:16 Hy wat glo en hom laat doop, sal gered word; maar hy wat nie glo nie, sal veroordeel word.) Eerstens is daar ʼn geldige vraag of hierdie gedeelte van Markus oorspronklik deel gevorm het van die evangelie van Markus aangesien die oudste en beste manuskripte nie hierdie gedeelte bevat nie. Dit is dus onsin om ʼn doktrine te baseer op ʼn vers wat nie in die oudste en beste manuskripte voorkom nie. Tweedens moet daarop gewys word dat dit nie ʼn negatiewe verklaring is nie. In ander woorde dit sê nie as jy nie glo nie en nie gedoop word nie, jy verlore sal gaan nie, dit sê slegs dat jy verlore sal gaan as jy nie glo nie. Indien die doop ʼn vereiste was, sou dit gesê het; as jy glo, maar nie gedoop is nie, jy nog steeds verlore sal gaan. Geloof en doop word hier saam genoem omdat, gedurende daardie tyd, die doop direk gevolg het na geloof. Gedurende daardie tyd het mense verstaan dat die daad van die doop ʼn identifisering was met ʼn boodskap, persoon of groep. Vandag is daar soveel verwarring rondom die doop, dat dit wys sal wees om die doop van ʼn nuwe gelowige uit te stel tot tyd en wyl so n persoon n kans gehad het om te leer wat die doop werklik beteken.
b. Johannes 3:5
(Joh 3:5 Jesus antwoord: Voorwaar, voorwaar Ek sê vir jou, as iemand nie gebore word uit water en Gees nie, kan hy in die koninkryk van God nie ingaan nie.) Hierdie vers praat daarvan om uit water gebore te word en nie van die doop nie. As dit van die doop gepraat het, sou Jesus die woord vir doop gebruik het. Om uit water gebore te word is ʼn Joodse gesegde vir fisiese geboorte. In ander woorde Jesus sê vir Nikodemus; “blote fisiese geboorte as ʼn Jood is nie genoeg om die koninkryk in te gaan nie”.
c. Handelinge 2:38
(Act 2:38 En Petrus sê vir hulle: Bekeer julle, en laat elkeen van julle gedoop word in die Naam van Jesus Christus tot vergewing van sondes, en julle sal die gawe van die Heilige Gees ontvang.) Hier moet ons kyk na die Engelse vertaling (Act 2:38 And Peter said unto them, Repent ye, and be baptized every one of you in the name of Jesus Christ unto the remission of your sins; and ye shall receive the gift of the Holy Spirit.) Die Griekse woord vir “unto” is eis. Hierdie woord word ook in Matteus 12:41 gebruik, waar dit beteken “on account of”, op grond van en in hierdie vers moet die woord eis ook lees op grond van. Daarom sê Petrus eintlik; “bekeer julle en word gedoop op grond van die vergiffenis van sonde”.
d. Handelinge 22:16
(Act 22:16 En nou, waarom versuim jy? Staan op, laat jou doop en jou sondes afwas, terwyl jy die Naam van die Here aanroep.) Daar is twee dele aan hierdie vers wat apart na gekyk moet word. In die eerste gedeelte, staan op, is ʼn “participle” deelwoord en, laat jou doop, “is an imperative” n noodsaaklikheid. In die tweede gedeelte is “jou sondes afwas” ʼn noodsaaklikheid, gevolg deur die deelwoord aanroep. Daarom sê die vers dat die doop volg na op staan, net soos vergifnis volg op die aanroep van die Naam van die Here. ʼn Mens word gered slegs deur die aanroep van die Naam van die Here. Maar nadat jy gered is deur die Naam van die Here aan te roep, moet jy opstaan en jou laat doop as ʼn daad van gehoorsaamheid.
e. 1 Petrus 3:20-21
(1Pe 3:20 wat eertyds ongehoorsaam was toe die lankmoedigheid van God een maal gewag het in die dae van Noag, onderwyl die ark gereed gemaak is, waarin weinig, dit is agt, siele deur water heen gered is; 1Pe 3:21 waarvan die teëbeeld, die doop, ons nou ook red, nie as ‘n aflegging van die vuilheid van die vlees nie, maar as ʼn bede tot God om ʼn goeie gewete—deur die opstanding van Jesus Christus) Hierdie verse spreek van die reiniging van die gewete en nie van verlossing nie. Hierdie was Joodse gelowiges wat nog nie in gehoorsaamheid die water doop ondergaan het nie en het gedien onder ʼn slegte gewete aangesien hulle ongehoorsaam was aan die Here. Die skrywer sê vir hulle dat hulle, hul slegte gewetens moet reinig. Die gewete word altyd op die selfde manier gereinig; deur aan God gehoorsaam te wees in die areas waar daar ongehoorsaamheid is. In hierdie geval was hulle ongehoorsaam aan die bevel om gedoop te word. Terwyl die doop ʼn teken en simbool van reiniging is, is dit nie die middel van reiniging nie. Die doop is alleenlik nodig vir dissipelskap en gehoorsaamheid en nie vir verlossing nie. ʼn Persoon kan ʼn gelowige in Christus wees, maar nie ʼn dissipel as hy of sy nog nie die water doop ervaar het nie.
G. HERDOOP
Die sewende en laaste area van die ordinansie van die doop is die vraag; Is daar ooit enige gronde vir herdoop? Daar is een skrif gedeelte, Handelinge 19:1-7, waar mense herdoop is. (Act 19:1 En terwyl Apollos in Korinthe was, het Paulus die boonste landstreke deurgereis en in Éfese gekom; en daar het hy sommige dissipels gevind Act 19:2 en hulle gevra: Het julle die Heilige Gees ontvang toe julle gelowig geword het? En hulle antwoord hom: Ons het nie eens gehoor dat daar ‘n Heilige Gees is nie. Act 19:3 En hy vra hulle: Met watter doop is julle dan gedoop? En hulle antwoord: Met die doop van Johannes. Act 19:4 Daarop sê Paulus: Johannes het met die doop van bekering gedoop en aan die volk gesê dat hulle moes glo in die Een wat ná hom kom, dit is in Christus Jesus. Act 19:5 En toe hulle dit hoor, is hulle gedoop in die Naam van die Here Jesus. Act 19:6 En Paulus het hulle die hande opgelê, en die Heilige Gees het op hulle gekom, en hulle het met tale gespreek en geprofeteer. Act 19:7 En altesaam was hulle omtrent twaalf manne.) Hierdie was dissipels van Johannes die Doper wat deur Johannes gedoop is, maar hulle is nooit gedoop met die doop van gelowiges nie omdat hulle die land verlaat het voordat Johannes aan hulle kon uitwys dat Jesus die Messias was. In hierdie gedeelte verduidelik Paulus aan hulle dat Jesus die Een was wat Johannes voorspel het sou kom. Nadat hulle geglo het, het Paulus hulle gedoop met die doop van gelowiges. Aangesien die doop van Johannes nie ʼn Christen doop was nie, was dit nodig dat hulle herdoop word. As ʼn persoon gedoop is volgens Bybelse voorskrifte, is daar geen gronde vir herdoop nie. Herdoop is nie veronderstel om beoefen te word net om by ʼn nuwe kerk aan te sluit, soos dit wel soms gebeur nie. Herdoop behoort ook nie plaas te vind net om seremoniële redes omdat iemand by die Jordaan rivier is nie.
ʼn Persoon moet wel herdoop word wanneer hy of sy voorheen ʼn onbehoorlike doop, ʼn doop wat nie Bybelse gronde het nie, ondergaan het. As iemand gedoop is voor hy of sy n gelowige geword het, moet die persoon herdoop word. As iemand as ʼn baba gedoop is en kom later tot bekering, moet die persoon herdoop word. Al hierdie vorme van doop is nie Bybels gegrond nie en vereis herdoop met ʼn behoorlike Bybelse doop van gelowiges in gehoorsaamheid aan God.
NGVishoek: Ds. ( dominee ) Martin Barnard.